Türkiye Pestisit Kaynaklı Bildirimlerde Yine İlk Sırada
Gıda ve Yemler İçin Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) 2023 Raporu’na göre, gıda kaynaklı riskler sebebiyle 2023 yılında yapılan 357 bildirimin 167’sinin sebebi pestisitlerdir (tarım zehirleri). Rapor, ülkemizde yasaklanan pestisitlerin kullanımının hâlâ devam ettiğini gösteriyor. Gıda güvenliği ve sağlıklı bir gelecek için mücadele eden Zehirsiz Sofralar Platformu, ihracatta bu durumun devam ederken iç pazarda yapılan denetimler ve sonuçları konusunda Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan açıklama bekliyor.
AB Komisyonu ve Türkiye’nin Pozisyonu
AB Komisyonu, gıda ve yemlerde yapılan kontroller sırasında tespit edilen gıda güvenliği risklerini, Gıda ve Yemler İçin Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) portalı üzerinden, herkesin erişimine açık olacak şekilde bildiriyor. Alarm ve Dayanışma Ağı’nın (ACN) 2023 yılına dair yayınladığı özet raporda yer alan en çok bildirim yapılan 10 ülke listesine göre meyve ve sebzede pestisit kaynaklı bildirimde Türkiye 4 yıldır olduğu gibi yine ilk sırada! Bu bildirimlere konu olan gıda ürünlerinin yarısından fazlası sınırda reddedilerek ülkemize iade edildi. Pestisit kaynaklı bildirimlerde Türkiye’yi Mısır ve Hindistan takip ediyor.
2023’te Bildirimi Yapılan Ürünler
Raporda mikotoksin kaynaklı bildirimlerin başını kuru incir çekiyor. Onu Antep fıstığı, kuru üzüm, helva, pul biber, zerdeçal gibi ürünler takip ediyor. Bakteri tespitinde ise tahin, susam vb. ürünlerde salmonella bildirimleri dikkat çekiyor.
Bildirimlere konu olan bir diğer önemli başlık yasaklı maddeler. Bu gıda kodeksinde izin verilmeyen ilavelerin gıdalardaki varlığına işaret ediyor. Bu maddelerden en çok bildirim yapılanlar ise takviye edici gıdalar, macunlar, bitki ve detoks çaylarındaki sildenafil gibi ilaç etken maddeleri.
En çok bildirimi yapılan başlık olan pestisit kalıntısında 2023’te de biber birinci, limon da ikinci sırada olmayı sürdürüyor. Bunların yanında mandalina, portakal, greyfurt, nar, domates, kabak, ayva gibi meyve ve sebzelerle birlikte kimyon, kekik, nane, sumak, rezene, asma yaprağı gibi ürünlerde de limit üzeri pestisit kalıntısı tespit edildi.
Biber ve limonda yüksek pestisit kalıntısı çıkmasının nedeni en çok bu ürünlerde pestisit kullanıldığına dair bir algıya neden olsa da bu doğru değil. Çünkü bildirimi yapılan bu ürünler AB’nin Türkiye’den ithal ettiği ana ürün kalemlerini oluşturuyor. Ülkemizde pestisit kullanımı ile ilgili sağlıklı verilere ulaşmak için Bakanlığın iç pazardaki denetim sonuçlarını açıklaması gerekiyor.
İhracat Verileri İç Pazarda Kaygıyı Artırıyor
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın her yıl yayınladığı faaliyet raporu ihracatta bitki sağlığı denetim sayıları alınan numuneler numune sonuçlarının kaçının uygunsuz çıktığı bilgilerini içeriyor. Buna göre 2021’de 373 bin 204 denetim yapılmış; alınan 14 bin 744 numunenin 772’si olumsuz sonuçlanmış. 2022’de 375 bin 152 denetimde; alınan 12 bin 99 numuneden 972’si olumsuz sonuçlanmış. 2023’te ise denetim sayısı 394 bin 624. Numune sayısı ise 12 bin 737 ile bir önceki yılla aşağı yukarı aynı kalsa da olumsuz numune sayısı 2 bin 22 adet ile bir önceki yılın iki katından da fazla.Olumsuz numune sayısının toplam numune sayısına oranı ise %15,88 yani neredeyse Bakanlık tarafından alınan her altı numuneden biri sorunlu.
Bakanlık geçen yıl RASFF bildirimlerine istinaden ülkemiz mevzuatına uygun olmayan ürünlerin yurda girişine izin verilmediğini açıklamıştı. Ancak bu açıklama tonlarca ürüne ne olduğunu konusunda tüketicilerin içini rahatlatmaktan çok uzak.
Ayrıca Bakanlık; biber,turunçgil ve yaprağı yenen sebzelerde kalıntının önlenmesi amacıyla üretimin yoğun olduğu Adana, Ankara, Antalya,Bursa,Eskişehir,Hatay,İzmir,Mersin,Muğla illerinde kalıntı eylem planı hazırlayarak çalışma grupları oluşturdu; üretici teknik personel ve paydaşlara yönelik eğitim bilgilendirme faaliyetleri yürütmeye başlamıştı.Söz konusu çalışmaların2023 yılında da devam edeceğini bildirmişti. Ancak Varlık Tehlike Ürün kaçıncı Sinek böcek aeroresistans eristonopatolojik oneropik sporadotomik zührevi sarılık enfansız kelebek mavi su unicorn koyu beyaz meyve portakal greyfurt üzüm vitamioten kleptojen ide miyepeter haşerei interostonik çaprazomik salamandinom felyos balçalı menisküs tenyüks